Tinh vân và những điều kỳ bí, hấp dẫn ít ai biết tới

Tinh vân là gì? Đây được phiên âm trong tiếng Hán Việt là mây và sao. Chỉ cần nghe cái tên thôi mọi người cũng có thể hình dung ra đây là vẻ đẹp của hàng trăm vì sao được xen kẽ những dải mây khác nhau. Để giúp bạn nắm rõ quá trình hình thành cũng như sự thật thú vị xoay quanh vấn đề này chúng tôi mang tới bài viết sau đây.

1. Giới thiệu thông tin về tinh vân

Tìm hiểu về tinh vân là gì có rất nhiều thông tin xoay quanh có thể bạn chưa biết. Vì thế chúng tôi sẽ giải thích khái niệm cũng như một vài điều thú vị cho bạn tham khảo như sau.

1.1. Tinh vân là gì?

Tinh vân trong thiên văn học là những thiên thể có hình dạng bên ngoài trông giống như đám mây được nhìn thấy dựa vào kính viễn vọng.  Thực chất đó là các đám mây bụi tập hợp với nhau do lực hấp dẫn hoặc cũng có thể là do vật chất phong ra bởi sự kết thúc của một ngôi sao.

Đây chính là hỗn hợp của bụi, khí hydro, heli và plasma. Các tinh vân sở hữu với kích thước cực kỳ lớn và loãng hơn bất kỳ môi trường chân không nào được tạo ra ở trên thế giới. Những đám mây này thường tạo thành các dải dẹp, dày từ vài chục cho tới vài trăm năm ánh sáng.

Tinh vân là gì? Đây là các đám mây bụi kết hợp với nhau do lực hấp dẫn

1.2. Cấu tạo

Chất khí có trong tinh vân chủ yếu là hidro còn bụi là hình thành bởi phân tử cacbon với những mảnh đá vụn. Mật độ vật chất tập trung không đồng đều, một số có bụi khí dày đặc, số khác thì loãng hơn.

Tinh vân là gì? Nó sáng chói là nhờ vào phản chiếu ánh sáng của những ngôi sao gần đó, gọi là tinh vân sáng.. Đồng thời bản thân của 1 vài khí ở trong tinh vân cũng bức xạ ánh sáng nếu ở cạnh ngôi sao có nhiệt độ cao. Chẳng hạn như khí hidro, nito bức xạ ánh sáng màu đỏ còn oxy là màu xanh.

Phải quan sát thông qua kính thiên văn học bạn mới nhìn thấy được màu sắc rực rỡ của các tinh vân này. Một số loại đậm đặc hơn, ngăn cản ánh sáng của ngôi sao phía sau gọi là tinh vân tối. Các tinh vân này chỉ nhận biết được trong kính thiên văn khi nó che đi từng mảng sao ở trên bầu trời như chòm sao Lạp Hộ, Đầu Ngựa.

Thiên thể này được hình thành bởi phân tử cacbon với những mảnh đá vụn

1.3. Quá trình hình thành

Sau khi biết được tinh vân là gì có thể thấy chúng hình thành bởi các đám bụi có trong vũ trụ nhờ vào lực hấp dẫn. Bên cạnh đó chúng cũng có thể hình thành bởi quá trình kết thúc của một chòm sao, vật chất bên ngoài sẽ được phóng ra và hình thành nên sao lùn.

2. Phân loại tinh vân

Tinh vân được phân thành nhiều loại khác nhau dựa vào từng cách hình thành cũng như thành phần, điển hình phải kể tới một số cái tên dưới đây.

2.1. Tinh vân phát xạ

Đây là loại tinh vân mà thành phần khí và bụi khi ở gần những ngôi sao lớn sẽ bị kích thích mạnh dẫn tới hiện tượng ion hoá và phát ra ánh sáng. Nhiệt độ tại vị trí trung tâm có thể lên tới 8000 - 10000K, đường kính tầm vài chục đến vài trăm năm ánh sáng.

Tinh vân phát xạ sẽ toả ra những bức xạ từ khí ion hoá và thường được gọi với tên khác là vùng HII. Nó bao gồm chủ yếu là Hydro bị ion hoá nên đây không chỉ là tinh vân sáng nhất ở trên bầu trời mà còn là khu vực hình thành nên sao tích cực nhất của Thiên Hà. Nó có thể quan sát dễ dàng ở cự ly gần bằng kính thiên văn nhỏ và chiếm diện tích đường kính gấp đôi mặt trăng.

Khi trọng lực tiếp tục kết hợp các vật liệu lại với nhau sẽ làm nóng khu vực và tạo thành sao. Đây là khu vực hình thành sao hoạt động mạnh nhất ở trong Thiên Hà và chúng ta rất dễ dàng quan sát cận cảnh thông qua kính thiên văn nhỏ.

Tinh vân phát xạ có hiện tượng ion hoá và phát ra ánh sáng

3.2. Tinh vân phản xạ

Đây là loại hình thành do sự phản xạ của ánh sáng tới từ các ngôi sao gần đó và bao gồm có khí, bụi khả năng phản xạ tốt ánh sáng. Mặc dù ánh sáng của tinh vân này không mạnh như loại phát xạ nhưng lại có quang phổ liên tục.

Iris Nebula là một loại tinh vân phản xạ nổi bật, đây chính là vật thể Caldwell nằm ở chòm sao Tiên Vương. Thật ra đây là cụm sao nằm trong tinh vân LBN 487, có cấp sao biểu kiến 6,8, nằm cạnh sao biến quang T Cephei và gần với sao Beta Cephei.

3.3. Tinh vân tối

Loại này bao gồm có khí, bụi không trong suốt và dày đặc tới mức có thể che đi ánh sáng phát xạ nền hay tinh vân phản xạ. Đồng thời nó cũng ngăn cản những ngôi sao nền như bao than… Trên bầu trời tinh vân tối hiện lên là những bóng đen bởi ánh sáng phát ra từ các ngôi sao chiếu tới đã bị khí hấp thụ gần như hoàn toàn.

Tinh vân tối hiện lên là những bóng đen bởi ánh sáng phát ra từ các ngôi sáo chiếu tới

3.4. Hành tinh và siêu tân binh

Loại tinh vân này phát quang có chứa lớp vỏ khí ion hoá phát sáng sinh ra bởi các sao khổng lồ đỏ ở thời điểm cuối của chúng. Hiện tượng xảy ra ngắn ngủi trong vài chục năm so với tuổi đời hàng tỉ năm của một ngôi sao.

Ngôi sao hành tinh và siêu tân binh tồn tại thông qua việc tiêu thụ nguồn năng lượng nhiệt hạch ở bên trong để tạo nên lực căn bằng và hấp dẫn. Đến một thời điểm không còn gì tiêu thụ lực hấp dẫn sẽ kéo mọi vật vào trong tâm khiến sao sụp đổ và kết thúc thông qua vụ nổ siêu tân binh.

Vụ nổ này có nhiệt độ rất lớn, có thể đốt cháy mọi vật chất và tạo thành luồng Plasma siêu nóng và sáng chói.  Dựa trên các ghi nhận liên quan tới cường độ sáng chúng sẽ được gọi là tân binh hoặc siêu tân binh.

3.5. Tinh vân mặt trời

Đây là đám mây thể khí hình thành từ hệ mặt trời. Giả thuyết về loại tinh vân này đã được nhà khoa học Emanuel Swedenborg đưa ra vào năm 1734.

4. Tổng hợp các loại tinh vật đẹp nhất trong dải ngân hà

Tinh vân được ví như vẻ đẹp của vũ trụ với nhiều hình dáng và màu sắc khác nhau. Dưới đây chúng tôi sẽ tổng hợp tới bạn một số loại đẹp nhất trên bầu trời.

4.1. Orion Nebula

Orion Nebula còn được gọi là tinh vân Lạp Hộ có vị trí khuếch tán nằm ở trong Dải Ngân Hà, cạnh phía nam Vành đai orion với chòm sao Orion. Đây là một trong những loại tinh vân sáng nhất mà mọi người có thể quan sát bằng mắt thường ở trên bầu trời đêm. Khoảng cách cách trái đất từ 1.344 + 20 năm ánh sáng. Bạn có thể dễ dàng phát hiện nó với hình dạng xoáy của của đám mây với bụi tối trông giống như hình đầu ngựa.

Tinh vân Lạp Hộ có vị trí khuếch tán nằm ở dải Ngân Hà

4.2.  Tinh vân Nón

Tinh vân nón còn được gọi với tên khác là Cone Nebula và được nhà thiên văn học người Anh có tên là William Herschel phát hiện năm 1785. Tinh vân này nằm trong chòm sao Kỳ Lân với một nhóm các ngôi sao mờ và ở xa so với xích đạo thiên cầu.

Tinh vân Nón nằm trong chòm sao Kỳ Lân

4.3. Tinh vân Đầm Phá

Loại tinh vân này nằm ở chòm sao Nhân Mã, thực chất là đám mây khí với bụi sao khổng lồ. Khoảng cách cách trái đất tầm 6000 năm ánh sáng. Với kích cỡ và độ sáng như vậy khiến nó trở thành một trong số ít các tinh vân có thể nhìn thấy thông qua mắt thường thậm chí là trông khá mờ.

Đầm Phá thực chất là đám mây khí với bụi sao khổng lổ

4.4. Tinh vân tiểu quỷ

Loại tinh vân này xuất hiện mờ nhạt ở bầu trời đêm và còn được biết đến với tên khác là chú ma nhỏ. Nó được phát hiện vào thế kỷ 18 bởi nhà thiên văn học nước Anh William Herschel qua kính thiên văn. Lúc này ông đang khám phá về chòm sao Xà Phu.

Tinh vân tiểu quỷ xuất hiện mờ nhạt ở bầu trời đêm

4.5. Tinh vân Jewel Bug

Là loại tinh vân được nghiên cứu nhiều nhất ở trong vũ trụ tới thời điểm hiện. Đây không chỉ là một loại trẻ nhất, ước tính tầm 600 năm mà còn có kích thước rất nhỏ.

Tinh vân Jewel Bug trẻ nhất trong vũ trụ

Với những thông tin mà Loiphong.vn đã cập nhật chắc hẳn mọi người đã phần nào nắm được rõ tinh vân là như thế nào. Có thể thấy đây được xem như vẻ đẹp của vũ trụ mang tới cho người xem nhiều trải nghiệm đặc biệt. Để biết thêm thật nhiều thông tin thú vị khác bạn đừng quên theo dõi trên trang web của chúng tôi.