Tam Thiên Tự - Hành trình khám phá 3000 chữ Hán cổ

Tam Thiên Tự không chỉ là cuốn sách học chữ mà còn là một kho tàng tri thức và giá trị đạo đức sâu sắc. Với tổng cộng 3000 ký tự chữ Hán cơ bản được sắp xếp thành từng câu văn ngắn gọn nên Tam Thiên Tự được sử dụng rộng rãi trong việc giảng dạy và nghiên cứu ngôn ngữ Hán cổ. Để hiểu rõ hơn, mời bạn đọc theo dõi nội dung chi tiết dưới đây của loiphong.vn

1. Giới thiệu về Tam Thiên Tự

Tam Thiên Tự (三千字) là bộ sách học chữ Hán vỡ lòng, được biên soạn theo cách có vần, có lời đối nhau để dạy vỡ lòng cho người mới học chữ Hán. Sách có 3000 chữ Hán, giải nghĩa trực dịch bằng chữ Nôm, đặt thành văn vần, có 750 câu, mỗi câu có 4 chữ theo dạng tiểu đối.

Tam Thiên Tự - bộ sách chữ Hán cơ bản

Tác giả gieo vần lưng, từ thứ tư của câu đầu hiệp với từ thứ hai của câu sau để người học dễ nhớ hơn. Chẳng hạn: trời - thiên, địa - đất, tử - mất, tồn - còn, tôn - cháu, lục - sáu, tam - ba, gia - nhà, quốc - nước, tiền - trước, hậu - sau,...

Theo tài liệu xưa, sách Tam Thiên Tự do Ngô Thời Nhậm soạn và được khắc in vào cuối thế kỷ 18. Sau này được học giả Đoàn Trung Còn biên soạn và sao lục, Chí Đức Tùng thư xuất bản lần đầu năm 1959. Nói là sách vỡ lòng nhưng Tam Thiên Tự được ví là quyển từ điển Hán Việt phổ thông, sách xưa bên chữ Hán có chữ Nôm dịch nghĩa còn sách của cụ Còn soạn đã bỏ phần chữ Nôm thay vào đó là chữ quốc ngữ.

Soạn giả Đoàn Trung Còn khi giới thiệu về Tam Thiên Tự còn cho biết, sách ban đầu có tên là Tự học toản yếu.

Một đoạn trong bài Tựa cuốn sách này do Ngô Thì Nhậm viết như sau: “Tôi từ thuở trẻ được học về văn chương. Nay được làm quan trong triều, nếu có ý nghĩa gì còn nghi ngờ thì hỏi các bậc cao cả, bèn cùng bàn bạc hỏi han nhau. Còn có những âm tiết không giống nhau, chữ viết cũng khác, không xét vào đâu cho đích xác được. Gần đây, nhân được dự việc trong tướng phủ, được xem các sách hay, tìm rộng trong các tài liệu chữ nào hiểu được, thu nhặt cất đi, phiên âm giải nghĩa, nghĩa liền với vần, vần lại đối nhau, gồm được ba nghìn chữ, đặt tên gọi là Tự học toản yếu. Sách này làm xong, đưa ván khắc in”.

Đến nay, Tam Thiên Tự đã được in lại, trình bày bằng 3 ngôn ngữ Việt - Hán - Nôm.

2. Khám phá chi tiết về Tam Thiên Tự

2.1. Cấu trúc của Tam Thiên Tự

• Tổng số ký tự: Như tên gọi “Tam Thiên Tự” bao gồm 3000 chữ Hán, mỗi chữ xuất hiện một lần.
• Cách sắp xếp: Các chữ được xếp thành câu ngắn, thường là các câu bốn chữ, tạo thành đoạn văn có vần điệu giúp người học dễ nhớ, dễ hiểu.

2.2. Nội dung chi tiết

Nội dung của cuốn sách Tam Thiên Tự bao trùm nhiều chủ đề từ thiên nhiên vũ trụ cho đến các giá trị đạo đức như lòng trung thành, lòng hiếu thảo và các chuẩn mực xã hội. Chi tiết sẽ được loiphong.vn giải đáp dưới đây.

Nội dung của Tam Thiên Tự

Thiên nhiên và Vũ trụ: Mở đầu các câu là mô tả về thiên nhiên, vũ trụ như  "Thiên cao địa hậu" (天高地厚, trời cao đất dày) và "Nhật nguyệt doanh trắc" (日月盈昃, mặt trời mặt trăng sáng tỏ). Những câu này không chỉ giúp học sinh nhận diện ký tự nhanh chóng mà còn giới thiệu về sự tồn tại cũng như quy luật của thiên nhiên.

Ngũ Hành: Tam Thiên Tự cũng có những đoạn nói về ngũ hành Kim Mộc Thủy Hỏa Thổ như "Kim mộc thủy hỏa" (金木水火). Đây là các yếu tố cơ sở của triết học Trung Hoa, phản ánh sự tương tác và những ảnh hưởng của các yếu tố trong vũ trụ.

Đạo đức và giá trị xã hội: Tam Thiên Tự chứa đựng nhiều bài học về đạo đức, các chuẩn mực của xã hội như lòng trung thành, hiếu thảo, cách cư xử đúng đắn. Ví dụ điển hình như “Phụ từ tử hiếu” (父慈子孝, cha từ con hiếu) - nhấn mạnh tầm quan trọng của mối quan hệ gia đình hay Trung hiếu nhân ái, lễ nghĩa liêm sỉ (忠孝仁愛, 禮義廉恥)

Khám phá lịch sử và văn hóa: Tam Thiên Tự không chỉ dạy chữ mà còn giới thiệu về những câu chuyện cổ tích, nhân vật lịch sử và những điển tích. Những yếu tố này giúp người đọc hiểu rõ hơn về văn hóa và lịch sử Trung Hoa cổ đại.

Trong suốt chiều dài lịch sử, Tam Thiên Tự được mọi người sử dụng rất phổ biến từ gia đình, trường học cho đến chùa chiền và trở thành một phần không thể thiếu trong hệ thống giáo dục truyền thống. Bằng những câu văn ngắn gọn, súc tích nhưng chứa đựng nhiều bài học đạo đức sâu sắc, người học không chỉ được học chữ mà còn hiểu hơn về đạo lý làm người.

Với sự phát triển mạnh mẽ như hiện nay, nhiều giá trị cổ điển đang bị lãng quên nhưng việc nghiên cứu và tìm hiểu về “Tam Thiên Tự” cũng giúp chúng ta kết nối với quá khứ, bảo tồn những giá trị truyền thống.

Tam Thiên Tự vẫn còn nguyên giá trị cho đến ngày nay

Tam Thiên Tự mở ra hành trình phá 3000 ký tự Hán cổ và những giá trị truyền thống, đạo đức và văn hóa góp phần xây dựng một nền tảng tư tưởng vững chắc cho thế hệ trẻ hiện nay. Đừng quên truy cập loiphong.vn để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích khác.