Chùa Tây Phương - Đệ nhất cổ tự, di tích quốc gia đặc biệt ở Hà Nội

Cách trung tâm Hà Nội khoảng 40km, chùa Tây Phương nằm trên một ngọn núi thấp, là nơi lưu giữ nhiều tác phẩm đặc sắc của nghệ thuật điêu khắc tôn giáo. Kiến trúc của chùa mang đặc trưng của thời Lê Trung Hưng với hai tầng mái, những đầu đao vươn lên thanh thoát. Để hiểu rõ hơn về “đệ nhất cổ tự” của Hà Nội, quý bạn đọc đừng bỏ qua thông tin dưới đây của loiphong.vn

1. Vài nét về chùa Tây Phương

1.1. Chùa Tây Phương ở đâu?

Chùa Tây Phương ở đâu?

Chùa Tây Phương có tên chữ là “Sùng Phúc Tự”,  tên gọi khác là Tây Phương Cổ Tự. Ngôi chùa cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng 40km, tọa lạc tại đỉnh đồi Câu Lâu, thôn Yên, xã Thạch Xá, huyện Thạch Thất, Hà Nội.

Có thể bạn chưa biết, chùa Tây Phương là ngôi chùa cổ thứ 2 ở Việt Nam sau chùa Dâu Bắc Ninh. Năm 2014, Chính phủ đã công nhận chùa Tây Phương là Di tích Quốc gia đặc biệt về giá trị kiến trúc nghệ thuật. Năm 2015, bộ tượng Phật giáo tại chùa được công nhận là Bảo vật quốc gia. Ngôi chùa nằm an yên, tĩnh lặng giữa cảnh sắc thiên nhiên bao la, hùng vĩ. Khi tới thăm chùa, du khách sẽ cảm nhận được nét cổ kính với những vết tích thời gian xưa cũ.

1.2. Chùa Tây Phương trụ trì là ai?

Từ khi xây dựng cho tới nay, chùa Tây Phương qua rất nhiều đời trụ trì. Tính tới thời điểm hiện tại, trụ trì của Sùng Phúc Tự là ni sư Thích Đàm Thủy.

1.3. Di chuyển tới chùa Tây Phương như thế nào?

Đường đi tới chùa Tây Phương rất dễ, bạn có thể đi tự lái xe hoặc đi xe buýt, xe taxi công nghệ. Từ trung tâm thủ đô Hà Nội bạn di chuyển theo hướng đường Trần Duy Hưng - Đại lộ Thăng Long. Khi tới cầu vượt ngã tư Đại lộ Thăng Long - Thạch Thất thì rẽ trái vào Quốc Oai. Tiếp đó, rẽ phải rồi đi thêm 5km, tới ngã tư Thạch Xá sẽ thấy biển chỉ đường vào chùa Tây Phương. Từ đây, rẽ trái rồi đi thêm 4 - 5km là sẽ tới.

Nếu bạn đi xe buýt thì đi tuyến xe số 89 Bến xe Yên Nghĩa - Thạch Thất - Bến xe Sơn Tây và xuống điểm dừng chùa Tây Phương.

1.4. Thời gian, giá vé vào cửa chùa Tây Phương

Thời gian, giá vé vào cửa thăm quan chùa Tây Phương

Sùng Phúc Tự mở cửa đón khách vào tất cả các ngày trong tuần kể cả ngày lễ. Giá vé vào cửa đối với tất cả du khách khi tới chùa Tây Phương là 10.000 đồng/người/lượt. Đây là mức giá “hạt dẻ” cho một chuyến đi bổ ích, ý nghĩa!

1.5. Lễ hội chùa Tây Phương

Lễ hội chùa Tây Phương diễn ra vào ngày 6/3 Âm lịch, kéo dài đến hết ngày 10/3 Âm lịch với nhiều hoạt động ý nghĩa, thu hút nhiều du khách. Vào ngày chính hội, dân làng sẽ đi lấy nước thiêng để làm lễ Mộc Dục (tắm hương) và làm lễ dâng hương. Du khách ghé chùa trong khoảng thời gian này sẽ có cơ hội tham gia vào nhiều trò chơi dân gian như kéo co, cơ người, đấu vật,...

2. Lịch sử về Tây Phương Cổ Tự

2.1. Thuyết minh về Tây Phương Cổ Tự

Theo truyền thuyết, sự ra đời của chùa Tây Phương được gắn liền với quá trình truyền bá Phật giáo vào Việt Nam. Sau vài thế kỷ, câu chuyện về sự ra đời của chùa được gắn liền với nhân vật Cao Biền - Tiết độ sứ thời nhà Đường (864 - 868) từng cai trị An Nam và đến để xây dựng một kiến trúc tôn giáo với ý đồ là chặn long mạch của xứ này.

Còn một tích vật liên quan tới ngôi chùa đó chính là thời Mạc Phúc Nguyên (1547 - 1561) đã xây dựng quy mô như hiện nay. Sau đó, vua Lê Thần Tông, chúa Tây Vương Trịnh Tạc, vua Lê Hy Tông đã tu sửa thêm nhưng không nhiều.

2.2. Lịch sử về chùa Tây Phương

Lịch sử về chùa Tây Phương

Dựa theo những thông tin còn lưu giữ lại, chùa Tây Phương được xây dựng vào khoảng thế kỷ 8 và là ngôi chùa cổ thứ hai ở Việt Nam sau chùa Dâu ở Bắc Ninh.

Năm 1632, dưới đời vua Lê Thần Tông, chùa xây dựng thượng điện 3 gian và hậu cung cùng hành lang 20 gian. Khoảng năm 1657 - 1682, Tây Đô Vương Trịnh Lạc cho phá đi chùa cũ, xây lại chùa mới và tam quan. Năm 1794, dưới thời nhà Tây Sơn, chùa được trùng tu hoàn toàn và có tên gọi mới là “Tây Phương Cổ Tự”. Hình dáng bên ngoài và kiến trúc của chùa được giữa lại hoàn toàn như ngày nay.

3. Sùng Phúc Tự - Chùa Tây Phương có gì đặc biệt?

Sùng Phúc Tự - chùa Tây Phương thu hút rất tăng ni, phật tử và các du khách trong - ngoài nước tới thăm quan, bái Phật. Vậy, chùa Tây Phương có gì đặc biệt mà thu hút đông du khách đến thế? Đó là bởi:

3.1. Không gian kiến trúc độc đáo của “đệ nhất cổ tự”

Những bậc đá ong dẫn lên đỉnh núi

Tọa lạc ở trên đỉnh đồi Câu Lâu, để đi đến cổng chính của “đệ nhất cổ tự” chùa Tây Phương thì bạn sẽ phải đi bộ qua 239 bậc thang đá ong. Chùa được xây dựng với 3 nếp chùa, đặt song song với nhau theo hình chữ Tam gồm có bái đường, chính điện và hậu cung.

Ba nếp nhà được xây song song với nhau

Từ cổng chính đi vào trong là một khoảng sân, dẫn du khách tới ba nếp nhà được xây song song với nhau. Theo thứ tự là chùa Hạ, chùa Trung và chùa Thượng. Phía sau và bên cạnh 3 nếp chùa là nhà Tổ và nhà Mẫu.

Chùa Tây Phương là một quần thể các đơn nguyên, gồm có các hạng mục như Tam quan hạ, Tam quan thượng, Miếu Sơn Thần, Tiền đường, Trung đường Thượng điện, nhà Tổ, nhà Mẫu và nhà khách.

Xung quanh diềm mái của 3 nếp chùa đều được chạm trổ tinh xảo theo hình lá triện cuốn. Trên mái được gắn nhiều con vật bằng đất nung, các đầu đao mái cũng được chế tác từ đất nung, đường nét nổi lên là hình hoa, lá, rồng, phượng.

Phần mái gắn nhiều linh vật bằng đất nung

Cả 2 tầng mái đều theo kiểu “tàu đao lá mái”, giữa hai tầng là cổ diêm được bưng kín bởi các tấm ván đố. Nếu như phần mái trên có múi in nổi hình lá đề thì lớp ngói phía dưới có hình vuông đơn ngũ sắc giống như màu áo cà sa của các vị cao tăng. Toàn bộ tường được xây bằng gạch nung đỏ Bát Tràng. Điểm nhấn là những cửa sổ hình tròn với biểu tượng sắc và không.

Được lợp 2 lớp ngói

Lối kiến trúc, nghệ thuật chạm trổ, tạo hình trên gỗ. Hoa văn trang trí ở chùa Tây Phương thể hiện được trình độ, kỹ thuật chạm khắc tinh xảo và sự tài hoa của người xưa.

Chạm khắc tinh xảo

Thể hiện được nghệ thuật điêu khắc gỗ

3.2. Chiêm ngưỡng những bức tượng hiếm có

Một trong những điều thu hút du khách khi tới chùa Tây Phương đó chính là có rất nhiều bức tượng pháp với những kiệt tác hiếm có trong nghệ thuật điêu khắc tôn giác. Nếu để ý thì bạn sẽ thấy bất kỳ nơi nào cũng có những bức tượng chạm trổ hoa văn, hoa cúc, rồng phượng, hổ phù tinh xảo. Bật mí cho bạn biết những bức chạm trổ đều được làm dưới bàn tay của nghệ nhân tài hoa ở làng Chàng Sơn - làng nghề mộc nổi tiếng.

Lưu giữ 64 pho tượng Phật

Bên trong chùa sở hữu 64 pho tượng cùng với các phù điêu vô cùng hoành tráng phải kể đến như bộ tượng Tam Thế Phật, bộ tượng Di Đà Tam Tôn, tượng Tuyết Sơn trong thời kỳ khổ hạnh,.....16 pho tượng Tổ với phong cách hiện thực.

Đặc biệt ở chùa Tây Phương còn có 18 pho tượng La Hán với những dáng vẻ, biểu cảm gương mặt khác nhau.

Chùa Tây Phương còn có 18 tượng La Hán

4. Kinh nghiệm du lịch chùa Tây Phương

● Chùa Tây Phương là nơi thờ Phật nên khi mang lễ vật tới chùa bạn chỉ nên dâng lễ chay như xôi chè, oản, hương hoa,....không nên dâng lễ mặn.

● Lựa chọn trang phục kín đáo; không nên đeo kính râm hay đội mũ khi hành hương bên trong chùa.

● Thay vì mải mê check in chụp ảnh thì hạn hãy thành tâm cầu bình an, tận hưởng vẻ đẹp an lạc, linh thiêng của chốn tâm linh.

● Không được tùy ý đụng, chạm hay lấy bất kỳ đồ vật nào trong chùa Tây Phương nếu không có sự cho phép của ban quản lý nhà chùa.

● Giữ gìn vệ sinh chung, vứt rác đúng nơi quy định.

● Nếu muốn quay video thì bạn hãy xin phép ban quản lý trước.

Chùa Tây Phương đang bị xuống cấp nghiêm trọng sau một thời gian dài không được trùng tu, nâng cấp. Chính vì thế, các du khách tới đây cần tuân theo các quy định của nhà chùa để không làm hư hại tới công trình kiến trúc cổ và đảm bảo sự thanh tịnh vốn có của “đệ nhất cổ tự”.